H Ελλάδα θα χρεωκοπήσει, αλλά όχι φέτος- Financial Times

Είμαι διατεθειμένος να κάνω δύο προβλέψεις. Η πρώτη είναι ότι η Ελλάδα δεν θα χρεοκοπήσει φέτος. Η δεύτερη ότι θα χρεωκοπήσει. Η ελληνική κυβέρνηση απέδειξε ότι μπορεί αν δανειστεί με επιτόκιο 6% όμως αν κανείς κάνει τις πράξεις, όπως έκανα εγώ, θα καταλήξει ότι η χώρα θα χρεωκοπήσει.  

Όπως διαβάζουμε στους Financial Times, η προσπάθεια αναπροσαρμογής που χρειάζεται για να μην εκτοξευτεί το χρέος είναι τεράστια. Οι Σκανδιναβικές χώρες κατάφεραν να κάνουν κάτι παρόμοιο πριν από είκοσι χρόνια. Όμως είχαν δύο πλεονεκτήματα σε σχέση με την Ελλάδα. Τότε η διεθνής οικονομική κατάσταση ήταν τελείως διαφορετική αφενός και αφετέρου οι χώρες μπορούσαν να υποτιμήσουν το νόμισμά τους και να αυξήσουν κατ’ επέκταση την ανταγωνιστικότητά τους. Ως μέλος όμως της Ευρωζώνης, ο μόνος τρόπος για να δώσει ώθηση στην ανταγωνιστικότητά της η Ελλάδα, είναι μέσω σχετικού αντιπληθωρισμού ενάντια στο μέσο όρο της Ευρωζώνης, το οποίο στην πραγματικότητα σημαίνει στην ουσία αποπληθωρισμό. Κάτι τέτοιο όμως θα οδηγούσε σε αυτό που ο Ίρβινγκ Φίσερ στη δεκαετία του 30 ονόμασε σχέση χρέους-ύφεσης. [συνέδεσε τη χαλαρή πίστωση με την υπερχρέωση, σχέση που προλειαίνει το έδαφος για κερδοσκοπικά παιχνίδια και επενδυτικές φούσκες].

Κατά συνέπεια, η Ελλάδα θα πρέπει να καταβάλει τεράστια προσπάθεια μείωσης του κρατικού ελλείμματος. Όμως αυτό θα πρέπει να γίνει σε συνθήκες αντιπληθωρισμού, το οποίο θα σήμαινε πτώση της ανάπτυξης σε αρνητικά επίπεδα κατά την περίοδο προσαρμογής. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα έθετε σε κίνδυνο το πρόγραμμα μείωσης του χρέους τόσο στο δημόσιο όσο και στο ιδιωτικό τομέα. Υπό αυτές τις συνθήκες δεν πρόκειται ποτέ να σταθεροποιηθεί η σχέση χρέους προς ΑΕΠ όσο και αν προσπαθήσει η κυβέρνηση του κυρίου Παπανδρέου.

Για να βγει από αυτό το δράμα συνεχίζει το δημοσίευμα, υπάρχουν πέντε πιθανά σενάρια. Το πρώτο, και πιο αισιόδοξο, συμπεριλαμβάνει μια σημαντική πτώση του ευρώ, να φτάσει δηλαδή τα επίπεδα του δολαρίου σε συνδυασμό με μια σοβαρή ανάπτυξη της Ευρωζώνης. Το δεύτερο σενάριο θα σήμαινε ότι η Ελλάδα θα είχε πρόσβαση σε δάνεια με χαμηλά επιτόκια από την ΕΕ και το ΔΝΤ. Το τρίτο θα ήταν μια αναδιάρθρωση του χρέους του ιδιωτικού τομέα για να αποτραπεί το ενδεχόμενο να επιβεβαιωθεί η θεωρία του Φίσερ. Το τέταρτο σενάριο θα ήταν η Ελλάδα να βγει από την Ευρωζώνη. Το πέμπτο είναι να χρεοκοπήσει.

Κοιτώντας τα σενάρια ένα προς ένα, συνειδητοποιεί κανείς ότι το πρώτο σενάριο είναι μάλλον παράλογο. Η ΕΕ έχει αποκλείσει το δεύτερο. Το τρίτο θα απαιτούσε να σώσουν την ελληνική οικονομία οι Ευρωπαϊκές τράπεζες. Η αποχώρηση της Ελλάδας από την Ευρωζώνη, θα βόλευε ιδιαιτέρως τους Γερμανούς. Οι Έλληνες όμως δεν είναι βλάκες, δεν θα αποχωρήσουν από την Ευρωζώνη. Μας μένει μόνο το πέμπτο σενάριο. Με τα μέχρι στιγμής δεδομένα, είναι η μόνη συμβατή λύση.

Κάτι τέτοιο όμως θα σήμαινε ότι η Ευρωζώνη θα βυθιζόταν σε μια ατέρμονη κρίση. Χώρες όπως η Πορτογαλία και η Ισπανία, έχουν προβλήματα παρόμοιων διαστάσεων αν και διαφορετικής φύσης. Η Ισπανία και η Πορτογαλία θα αναγκαστούν να περάσουν μια περίοδο αντιπληθωρισμού, προκειμένου να αποφύγουν την ύφεση. Η Πορτογαλία έχει το ίδιο πρόβλημα με την Ελλάδα,  αυξημένο δημόσιο και ιδιωτικό χρέος.

Όταν μια χώρα σαν την Ελλάδα έχει επιτόκιο της τάξεως των 300 μονάδων και άνω αυτό με μαθηματική ακρίβεια σημαίνει ότι οι επενδυτές εικάζουν ότι θα χάσουν γύρω στο 17% της επένδυσής τους. Με άλλα λόγια, με spread της τάξεως των 300 μονάδων, η χρεοκοπία θεωρείται μοιάζει μακρινό ενδεχόμενο. Αν αυτές οι προβλέψεις αλλάξουν και η χρεωκοπία γίνει κάτι πιθανό, τα spreads θα εκτιναχθούν!

Προς το παρόν, η Ελλάδα τα καταφέρνει γι’ αυτό και πιστεύω ότι δεν θα χρειαστεί μηχανισμό διάσωσης. Όμως δεδομένης της πολιτικής οικονομίας της ΕΕ, αυτό μπορεί να γυρίσει σε μειονέκτημα. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα βοηθήσουν τη χώρα μόνο όταν ο κίνδυνος θα είναι ορατός και επικείμενος. Αυτό που είναι παραπλανητικό με τη θέση της Ελλάδας είναι ότι η πιστωτική της επιφάνειας είναι χειρότερη από την ρευστότητα της χώρας. Οι αρνητικές επιπτώσεις της σχέσης χρέους-ύφεσης θα γίνονται ορατοί από τη στιγμή που τόσο ο δημόσιος όσο και ο ιδιωτικός τομέας θα παλεύει να μειώσει το χρέος. Υπό αυτές τις συνθήκες, η πρόβλεψη για ανάπτυξη της οικονομίας κατά 2% παραείναι αισιόδοξη. Ακόμα και με μια τέτοια παράλογη πρόβλεψη, η χρεοκοπία είναι σχεδόν σίγουρη.

Έχουν διατυπωθεί μόνο δύο ειλικρινείς απόψεις για την οικονομική και νομισματική ένωση. Η πρώτη είναι ότι δεν πρόκειται να δουλέψει αφού τα εθνικά συμφέροντα μιας χώρας θα συγκρούονται με τα συμφέροντα της νομισματικής ένωσης γενικότερα. Η δεύτερη αναφέρει ότι πιθανόν να δούλευε μόνο αν οι χώρες μέλη είναι διατεθειμένες να συντονίσουν τις εθνικές τους πολιτικές βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα να καταλήξουν σε μια δημοσιονομική ένωση. Το μήνυμα τόσο της ΕΕ όσο και της Γερμανίας είναι ότι αυτό το δεύτερο σενάριο, αποκλείεται.

Διαβάστε ολόκληρο το δημοσίευμα:
http://www.ft.com/cms/s/0/372886dc-400d-11df-8d23-00144feabdc0.html